भाेलि दिउँसै अँध्यारो हुने गरी सूर्यग्रहण लाग्दै, ५० वर्षकै सबैभन्दा लामो हुने

काठमाडौं ।

अप्रिल ८ तारिख अर्थात् चैत २६ गते अमेरिकामा खग्रास सूर्यग्रहण लाग्दै छ । यस दिन अमेरिकामा दिउँसै अँध्यारो हुने खगोलविदहरुले बताएका छन् ।

तर नेपालबाट भने सूर्यग्रहण देखिने छैन । वी.पी. कोइराला मेमोरियल प्लानेटेरियम तथा अब्जरभेटरी र विज्ञान संग्रहालय विकास समिति कीर्तिपुर काठमाडौंका वेधशाला व्यवस्थापक एवम् सूचना अधिकारी सरोजराज शाहीले सूर्यग्रहणको असर नेपालमा नपर्ने र नेपालबाट नदेखिने बताए ।

यस वर्षको सुरुवातमा गत वैशाख ७ र असोज २७ गते लागेको सूर्यग्रहण पनि नेपालबाट देखिएको थिएन ।

सूर्य, चन्द्रमा र पृथ्वी सीधा रेखामा आउँदा सूर्यग्रहण लाग्छ । सामान्यतया, यो खगोलीय घटना सूर्य र पृथ्वीको बीचमा चन्द्रमा आएको कारणले हुन्छ र केही समयका लागि कुनै खास क्षेत्रमा अन्धकार हुन्छ ।

एक रिपोर्टका अनुसार यो सूर्यग्रहण विगत ५० वर्षको सबैभन्दा लामो कुल सूर्यग्रहण हुनेछ ।

यस समयमा चन्द्रमाले सूर्यको सम्पूर्ण डिस्क कभर गर्नेछ र दिनमा अँध्यारो हुनेछ। ग्रहण हुनुभन्दा एक दिन अगाडि चन्द्रमा पृथ्वीको सबैभन्दा नजिकको बिन्दुमा आउनेछ र दुई बीचको दूरी मात्र ३ लाख ६० हजार किलोमिटर हुनेछ । ग्रहणको दिन सूर्यबाट पृथ्वी र चन्द्रमाको औसत दूरी करिब १५ करोड किलोमिटर हुनेछ ।

जसका कारण कुल सूर्यग्रहण करिब ७.५ मिनेटसम्म रहनेछ । यो आफैमा दुर्लभ घटना हो। यसअघि सन् १९७३ मा अफ्रिकी महादेशमा यस्तो लामो सूर्यग्रहण देखिएको थियो ।

पूर्ण सूर्यग्रहण दक्षिणी प्रशान्त महासागरबाट सुरु हुनेछ। यो उत्तरी अमेरिका र मेक्सिको हुँदै क्यानाडा पुग्नेछ। कोस्टारिका, क्युबा, डोमिनिका, फ्रेन्च पोलिनेसिया र जमैका जस्ता देशहरूमा पनि आंशिक रूपमा देखिनेछ। यो सूर्यग्रहण नेपालमा भने देखिने छैन किनभने त्यो बेला यहाँ रात हुनेछ।

सन् २०२४ मा कुल दुईवटा सूर्यग्रहण हुनेछन् । दोस्रो सूर्यग्रहण अक्टोबर २ मा लाग्नेछ। यो एक एन्युलर सूर्यग्रहण हुनेछ, जसमा रिंग अफ फायर पनि देखिनेछ। यो सूर्यग्रहण अर्जेन्टिना र चिली जस्ता दक्षिण अमेरिकी देशमा देखिने छ । यो आंशिक रूपमा दक्षिण अमेरिका, अन्टार्कटिका र प्रशान्त महासागरमा देखिनेछ। यहाँ रात हुने भएकाले नेपालमा सूर्यग्रहण देखिने छैन ।

सूर्य र पृथ्वीको बीचमा चन्द्रमा आउने अवस्थालाई सूर्यग्रहण भनिन्छ। यस कारणले सूर्यको छवि केही समयको लागि चन्द्रमाको पछाडि ढाकिएको छ, यसलाई सूर्यग्रहण भनिन्छ। यसका साथै २५ मार्च र १८ सेप्टेम्बरमा भने चन्द्रग्रहण देखिनेछ ।